Większość z nas wie, że proces tłumaczenia nie sprowadza się wyłącznie do wiernego odtworzenia treści w języku docelowym. To znacznie więcej. Podczas tłumaczenia tekstu tłumacz często sięga po sprawdzone techniki tłumaczeniowe. Dlaczego tak robi? Jego celem jest najlepsze, najbliższe oryginałowi poprawne tłumaczenie. Taką metodą przekładu jest bez wątpienia redukcja. Czemu ma ona służyć? Do jakich treści się tą technikę stosuje? Dziś kilka słów o redukcji w przekładzie.
Czym jest redukcja w przekładzie?
Najprościej ujmując jest to „skrócenie” tekstu w języku docelowym. Przekład wydaje się być mniej obszerny niż oryginał. Czy jednak redukcja ujmuje jakości dzieła? Absolutnie nie. Redukcja w przekładzie w żaden sposób nie wpływa na dzieło oryginalne. To po prostu opuszczenia mniejszych lub większych fragmentów tekstu z dzieła oryginalnego. Nie wpływa to na jakość, ani czytelność tłumaczenia. Jest to jedna z najbardziej znanych technik tłumaczeniowych. Ma ona na celu dokładne przybliżenie czytelnikowi w języku docelowym utworu oryginalnego.
Warto przeczytać: Niemieckie gazety – co się czyta w Niemczech?
Redukcja w przekładzie a wartość tłumaczenia
Czy redukcja w przekładzie obniża jakość tłumaczenia? Nie! Jej celem jest zachowanie czytelności przekładu. Najczęściej redukcję stosuje się w przekładzie literatury, tłumaczeniu sztuki i poezji. Redukcja określana jest jako cecha strukturalna oryginalnego dzieła, z pewnymi elementami pracy tłumacza. Sprawnie przeprowadzona redukcja sprawia, że przetłumaczona książka, dzieło literackie czy dramat w niczym nie ustępuje tekstowi oryginalnemu. Tłumacz powinien idealnie uchwycić kontekst sytuacyjny stworzony przez autora, klimat dzieła i zgrabnie odwzorować go odbiorcy docelowemu. Powinien zachować także zwięzłość wypowiedzi, dowcip i charakter dzieła tłumaczonego. To najważniejsze.
Tłumacz jest jakby pośrednikiem między autorem dzieła, a jego odbiorcą w języku docelowym tłumaczenia. Dlatego stosowania technika redukcji przekładu powinna być rzetelna, wierna i dokładna. To bardzo istotne przy tłumaczeniu np. angielskich dzieł literackich na język polski. Celem redukcji jest jak najbliższe oryginałowi oddanie sensu i charakteru utworu oryginalnego. Podczas przekładu tłumacz powinien doskonale rozumieć cel i charakter oryginału. Dzięki temu przekład będzie najbliższy dziełu pierwotnemu. Bez zubożenia jego treści. Doświadczony tłumacz potrafi idealnie wyważyć zakres redukcji, aby jego przekład był jak najbliższy oryginałowi. I jednocześnie był jasny, sensowny w odbiorze dla czytelnika.
Redukcja w przekładzie – jak ją stosować?
Przede wszystkim z wyczuciem. Nieprzypadkowo tłumaczenie jest procesem złożonym. Tworzy go nie tylko baza wiedzy merytorycznej tłumacza, ale o wiele więcej. Tłumacz w przekład angażuje także swój intelekt, emocje i zdolności interpersonalne. Dlatego dobry przekład to nie tylko poprawnie przetłumaczony do języka docelowego utwór. Pamiętajmy, że redukcja w przekładzie ma na celu zbliżenie odbiorcy tłumaczonego tekstu do dzieła oryginalnego. Dlatego redukcja w przekładzie powinna być stosowana z rozwagą i ostrożnością.
To tłumacz decyduje, który z fragmentów tekstu źródłowego opuścić, który skrócić, a który przetłumaczyć w całości. Od jego decyzji zależy bardzo wiele. Tłumacz musi zawsze mieć na uwadze język docelowy. Podczas przekładu, tłumacz bada czy dany kontekst można sprawnie przełożyć, czy tłumaczone frazy są ekwiwalentne i jak ewentualnie je zastąpić.
Często opuszczenia w tekście są po prostu konieczne. Dzięki temu tekst w języku docelowym zachowuje spójność z oryginałem i jest czytelny. Tłumacz musi wiedzieć, które fragmenty może pominąć, a które nie. To jego decyzja. Warto jednak zawsze mieć na uwadze cel tłumaczenia i jego jakość. W przeciwnym wypadku, zbyt dowolne stosowanie redukcji w przekładzie prowadzić będzie do zniekształcenia tekstu. A przekład nie będzie miał nic wspólnego z dziełem oryginalnego autora. Wszak nie o to chodzi. Redukcja powinna ułatwiać odbiór, a nie go wypaczać.
Najlepsze publikacje na temat redukcji w przekładzie
Problematyka redukcji w przekładzie zajmowało się wielu wybitnych praktyków i teoretyków przekładu. Warto korzystać z nich aby wzbogacić swój warsztat pracy. Bez wątpienia doskonałym periodykiem poruszającym problematykę redukcji w przekładzie jest „Przekładaniec”. To specjalistyczne pismo Wydziału Polonistyki UJ Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Porusza temat badań nad przekładem literackim. Poświęcone jest przekładowi rozumianemu jako zjawisko kulturowe i podstawa w komunikacji międzyludzkiej. To w nim znajdziemy ciekawe artykuły dotyczące szeroko rozumianemu przekładowi literackiemu.
Warto również sięgnąć po znane publikacje książkowe zajmujące się problematyką redukcji w przekładzie. Jest ich wiele na rynku. Dobrze jest wybrać te, które będą przybliżać tę tematykę najprościej. Doskonałym przykładem jest chociażby „Problemy przekładu na język zdominowany”. Jej autorka, Hanna Makurat – Snuzik bardzo dokładnie przedstawia te kwestię na kanwie języka kaszubskiego. Autorka porusza w niej fenomen przekładu literatury pięknej na regionalny język kaszubski. Ukazuje w niej problemy związane z przekładem utworów literackich na ten język przez pryzmat kultury i asymetrii językowej. Dzięki temu lepiej jesteśmy w stanie zrozumieć odmienności kulturowe i obyczajowe determinujące ten język. Doskonała lektura dla tłumaczy.
Jak widać redukcja w przekładzie to temat bardzo interesujący. Warto znać tę technikę przekładu. Dzięki niej tłumacz potrafi tak zbliżyć czytelnika do tekstu oryginału, jak to tylko możliwe. Redukcja w przekładzie to doskonałe narzędzie pracy każdego tłumacza. Ważne jednak, aby korzystać z niej rozsądnie i konsekwentnie. Dzięki sprawnie użytej redukcji w przekładzie, tekst tłumaczony staje się ciekawszy i bardziej zrozumiały dla odbiorcy. A tłumaczenie tylko na tym zyskuje. Dzięki niej wiele utworów literackich z powodzeniem funkcjonuje poza krajem ojczystym autora. A wszak na tym polega fenomen tłumaczenia literatury pięknej i poezji, czyż nie?
Może Cię także zainteresować:
- Zapotrzebowanie na tłumaczy języka angielskiego
- Tłumaczenie ustne – konsekutywne a symultaniczne
- 10 błędów native speakerów języka angielskiego
- Top 10 ciekawostek – wszystko o Niemczech, co należy wiedzieć!
